Czarnuszka siewna (Nigella sativa) nazywana potocznie czarnym kminkiem jest rośliną leczniczą. Można stosować ją wewnętrznie i zewnętrznie. Nasiona charakteryzują się silnym aromatem, gorzkim smakiem. Jako przyprawa, może zastąpić pieprz. Spożywana jest w postaci naparów, nalewek, olejków, zioło-miodu i nasion. Jej działanie i właściwości znane są od ponad 4000 lat. Grecy i Rzymianie cenili jej walory smakowe przyprawy ziołowej, doceniana jest także w kuchni arabskiej, gdzie potrawy przyprawiane są dużą ilością przypraw. W starożytności nazywana była „czarnym złotem faraonów”. W grobowcu faraona Tutenchamona, władcy starożytnego Egiptu znaleziono fiolki z olejem czarnuszki, dwa dzbany nasion czarnuszki. Kleopatra i Nefertiti korzystały z właściwości czarnuszki, dla zdrowia i urody, aby mieć piękną skórę i lśniące włosy. Olej z czarnuszki jest wykorzystywany do produkcji perfum. Czarnuszka siewna pochodzi z obszarów Turcji i Iraku, rośnie w stanie dzikim, jak również jest ziołem uprawianym na trzech kontynentach: Europie Południowej, Azji Południowo-Zachodniej i Afryce Północnej. W Polsce uprawy czarnuszki są bardzo rzadkie, jest to roślina jednoroczna, określana jest jako chwast zbożowy.
Z nasion wytwarza się olej (Oleum Nigelle). Kwas tłuszczowy zawarty w oleju to kwas linolowy (omega-6). Należy również wymienić kwas oleinowy (omega-9), kwas alfa-linolenowy (omega-3), kwas mirystynowy, stearynowy i palmitynowy. Nasiona zawierają 40% tłuszczu, do 1,5% olejków eterycznych, saponiny, garbniki, goryczki i alkaloidy. Olej z czarnuszki zawiera specyficzne składniki, niespotykane w innych olejach roślinnych, takie jak: tymochinon i nigellon, wyjątkowe substancje o działaniu antyrakowym, przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym, melatynę o właściwościach przeciwbólowych, a także pochodne kwercetyny i kemferolu, które odpowiadają za jej właściwości prozdrowotne. Czarnuszka jest źródłem wielu witamin i składników mineralnych, zawiera witaminy z grupy B, witaminę A, E, kwas askorbinowy, a także cynk, potas, żelazo, fosfor, miedź, wapń, magnez, sód, oraz selen.
Czarnuszka w postaci ziół i oleju ma prozdrowotne właściwości.
1. Olej z nasion czarnuszki to skuteczne lekarstwo na zmiany zapalne skóry.
2. Czarnuszka ma pozytywny wpływ na walkę z chorobą szkieletu, jaką jest osteoporoza.
3. Zwiększa naszą odporność na stres, może wzmocnić ośrodkowy układ nerwowy.
4. Czarnuszka ma właściwości przeciwzapalne. Powoduje spadek poziomu cytokin Th2, eozynocyty w płucach, łagodzi kaszel oraz infekcje zapalne dróg oddechowych.
5. Składniki zawarte w nasionach czarnuszki wykazują silne działanie na grzyby i pasożyty.
6. W ziarnach czarnuszki znajdują się silne substancje o działaniu antyoksydacyjnym, antyzapalnym, antynowotworowym.
7. Badania potwierdzają, że czarnuszka obniża u osób chorych na cukrzycę poziom cukru we krwi, poprawia poziom cholesterolu.
8. Czarnuszka ma właściwości rozkurczowe (nie wskazana dla kobiet w ciąży).
9. Czarnuszka może pomóc w leczeniu nowotworów układu krwiotwórczego (np. ostra białaczka szpikowa). Napar z nasion hamuje wzrost komórek rakowych wątroby, okrężnicy i złośliwego nowotworu tkanki kostnej.
10. Wykazuje działanie ochronne dla nerek i wątroby.
11. Zioła mają działanie moczopędne, oczyszczają organizm z toksyn, pobudzają wydalanie moczu.
12. Tłoczony na zimno olej z czarnuszki to naturalny lek do stosowania zewnętrznie na problemy z włosami (łamliwość, wypadanie włosów, łupież).
13. Łagodzi niebezpieczne dla zdrowia, zaburzenia pracy woreczka żółciowego (narząd obok wątroby) i dróg żółciowych.
14. Łagodzi dolegliwości astmy, zapalenia oskrzeli, działa ochronnie na układ oddechowy.
15. Wpływa na prawidłowe działanie cyklu owulacyjnego i pobudzającego proces laktacji.
16. Regularne spożywanie oleju z czarnuszki siewnej ma korzystny wpływ zdrowotny przy cukrzycy typu 2. Jedzenie nasion czarnuszki zmniejsza stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej na czczo, zmniejsza wrażliwość na insulinę, zwiększa działanie komórek beta u osób chorych.
17. W przemyśle spożywczym wykorzystywana jest jako dodatek do pieczywa i ciast oraz substancje konserwujące i aromatyzujące.
Skutki uboczne czarnuszki: przyjmowanie czarnuszki w bezpiecznych dawkach powinno być konsultowane z lekarzem, czarnuszka spożywana w dużych ilościach, może być toksyczna, mogą wystąpić skutki uboczne.
Ciekawostki:
– Czarnuszka jest rośliną trującą dla ryb i bezkręgowców.
– Jest rośliną uprawianą na rabatach jako kwiat cięty.
– W Polsce, przez stulecia, była używana przez biedną ludność jako przyprawa, zastępując drogie przyprawy ze wschodu.
– Miód z czarnuszki jest doskonałym lekarstwem przy przeziębieniach.
– Kilka kropli olejku z czarnuszki dodana do kremów, balsamów, szamponu daje odżywczy i nawilżający środek na skórę i włosy.
– Olej z nasion czarnuszki jako składnik aktywny wchodzi w skład maści i kremów dermatologicznych.
– Olej z nasion czarnuszki jest składnikiem pasz dla zwierząt, artykułów do pielęgnacji zwierząt. Czarnuszka jest ziołowym środkiem o działaniu odstraszającym kleszcze u kotów i psów.
